Diş Çekimi Ve Yirmilik Dişler
Diş çekimi, modern diş hekimliğinde tercih edilen en son tedavi şeklidir. Bazen hastanın sağlığının korunması veya tedavi planlaması nedeniyle dişler çekilmektedir.
Çürük ya da kırık nedeni ile zarar görmüş dişler, diş hekimi tarafından dolgu, kuron ya da başka bir tedavi yöntemi ile tedavi edilir. Ancak bazen dişteki zarar çok büyük boyutta olur ve diş tedavi edilemez duruma gelir. Bu nedenle dişin çekilmesi gerekir. Tıbbi ve dental hikayeniz diş hekiminiz tarafından öğrenilir. Dişin çekilmesi için gerekli en iyi planın yapılabilmesi için röntgen alınır. Eğer tüm gömük dişler çekilecek ise tüm dişlerin görülebildiği panoramik röntgen çekilebilir.
Hangi Dişler Çekilir
- Travmaya uğramış ve kökü de kırılmış dişler
- Kanal tedavisi yapıldığı halde kurtarılamayan apseli dişler
- Altından kalıcı diş geldiği halde düşmeyen süt dişler
- Ortodontik (tel tedavisi) tedavi için gerektiği zaman
- Konumu aşırı derecede bozuk ve çapraşıklık yaratan dişler
- Geniş çürük nedeniyle tedavi yapılamayan dişler
- Kist yada tümör içindeki dişler
- Diş eti iltihabı ileri safhada olduğu için sallanan dişler
- Gömük ya da tam süremeyen ve sorun yaratan dişler
Diş Çekiminin Diğer Nedenleri
- Alttan gelen dişi engelleyen fazladan bir dişin olması durumunda
- Ortodontik tedavi görecek kişilerde dişlerin yerlerine uygun yerleştirilebilmesi için gerekli olan yeri kazanabilmek
- Baş ve boyun bölgesine radyoterapi görmüş olan kişilerin radyoterapi gördüğü alandaki dişlerin çekilmesi gerekebilir.
- Kemoterapi görmüş kişilerin dişlerinin çekilmesi gerekebilir. Çünkü kemoterapi immun sistemi (bağışıklık sistemi) zayıflatarak enfeksiyon gelişme riskini arttırır. Bu nedenle bu dişlerin çekilmesi gerekir.
- Organ nakli yapılan kişilerin bazı dişlerinin çekilmesi gerekebilir. Çünkü organ naklinden sonra verilen bağışıklık sistemini baskılayan ilaçlar nedeni ile dişler enfeksiyon kaynağı haline gelebilir.
- Gömük dişler, özellikle üçüncü büyük azılar, onlu yaşların sonları veya yirmili yaşların başlarında sürmeye başlar. Bu dişler sürmeden ya da sürdükten sonra genellikle çekilir. Bu dişler, çenelerde yer sıkışıklığı, çürük ya da ağrıya neden olduğu için çekilmesi gerekebilir.
Basit Diş Çekimi
Basit diş çekimi ağız içinde görünen dişlerin çekiminde kullanılan tekniktir. Lokal anestezi altında gerçekleştirilir. Basit diş çekiminde, diş bir alet yardımı ile tutulur. Diş çekilmeden önce ileri-geri hareketler yapılarak gevşetilir. Bu hareket bazen diş ve dişeti arasına giren bir alet yardımı ile yapılabilir. Böylece diş en az travma ile çekilir.
Yirmilik Dişler
Ağzımızda en son süren dişlerdir. Genelde 17 ile 25 yaşları arasında sürerler. Bazı hekimler düzgün pozisyonda süren, çevresindeki yumuşak dokuda sorun yaratmayan yirmilik dişlerin çekimine gerek olmadığını savunur. Bazıları ise çok arkada yer aldığı için ilerde çürüyerek sorun yaratacağını ve yaş ilerledikçe kemik esnekliği azaldığı için çekiminin daha zor, zahmetli olacağını ve yerinin iyileşmesinin de uzun süreceğini söyleyerek çekilmesi gerektiğini savunurlar.
Yirmilik Diş Çekimi Nasıl Yapılır?
- Herhangi bir sıkıntıya neden olmasa da diğer dişlerin sağlığı ve düzgün sıralanması açısından yirmilik diş çekimi gerekebilir. 20 yaş dişlerinin çekimi çene cerrahları tarafından, lokal anestezi ile bulundukları bölge uyuşturularak yapılmalıdır.
- Yirmilik diş ameliyatı dişlerin gömülü olup olmamasına göre değişiklik gösterebilir. Gömülü diş çekimi zorluğu köklerin pozisyonuna bağlıdır. İlk olarak doktorun röntgen çekerek 20’lik dişlerin konumunu ve doktorun operasyon planı hazırlaması gerekir. Üst yirmilik dişler genellikle daha sık etkilenirler, alt dişleri sökmek daha çıkarmak kolaydır. Lokal anestezi altındaki hastaya 20 yaş diş çekimi yapılır ve ağız hijyeni sağlandıktan sonra tedavi sonuçlanır.
- Yirmilik dişler eğer darlığına sebep olmayacak şekilde sürerse 20 yaş dişlerinin çekimi gerekmeyebilir. Yirmilik diş ameliyatının yapıp yapılmaması kararını doktorunuz verecektir.
Tedavi Sonrasında Yapılması Gerekenler
Normal çekimden sonra çoğunlukla rahatsızlık olmamaktadır. Nonsteroid anti-inflamatuar ilaçların birkaç günlük kullanımı ya da ağrı kesici kullanımı gerekebilir. Cerrahi çekimler daha komplike oldukları için ağrıya neden olabilirler. Çekim sırasındaki zorluğa bağlı olarak sonrasında yaşanılacak rahatsızlığın belirtileri ve süresi değişir. Cerrahi çekimden birkaç gün sonra ağrı ortadan kalkar. Yara bölgesi kuruyup kabuk oluşamadığı için ağız içindeki yaralar deridekilere göre daha fazla kanama eğilimindedir. Çekimden sonra, en az dakika 30 boyunca gazlı bez ile bölgeye basınç uygulanarak kanın pıhtılaşması sağlanır. Sonraki ilk 24 saat içerisinde, bölge sızıntı şeklinde kanamaya devam edebilir. Yara üzerinde oluşan pıhtı bozulmamalıdır.
Operasyon sonrası şişliğin önlenmesi için yüz üzerinden operasyon bölgesine buz kompresi uygulanmalıdır. Cerrahiden sonraki ilk birkaç gün içinde şişlik iner. Şişlik dağıldıktan sonra çenenizde ağrı varsa ve gerginlik hissediyorsanız ılık kompres yapabilirsiniz. Çekimden sonraki ilk birkaç gün yumuşak gıdalarla beslenmelisiniz. Ilık tuzlu su (bir bardak suya 1/2 çay kaşığı tuz) ile gargara yapmak da ilk birkaç gün için bölgenin temiz tutulmasına yardımcı olacaktır. İyileşmenin tamamlanması bir-iki hafta sürer.
Çekim sonrasında bölge dikişler ile kapatıldıysa işlemden bir hafta sonra bu dikişlerin alınması gerekir. Operasyondan sonra tükürmemelisiniz, pipet kullanmamalısınız ve sigara içmemelisiniz. Bunlar kanamayı arttırarak, daha önce dişin olduğu delikte operasyondan sonra oluşan kan pıhtısının bozulmasına neden olur. Böylece tüm çekimlerin %5’inde oluşma ihtimali olan alveolit denen kuru kemik iltihabı oluşabilir. Sigara kullanan kişilerde, doğum kontrol hapı kullanan kadınlarda ve alt çene dişlerinin çekimlerinden sonra alveolit oluşumu artmaktadır.
Cerrahi Diş Çekimi
Cerrahi çekim ağız içinde rahatça görülemeyen, dişeti sınırında kırık olan ya da sürmemiş dişlerin çekiminde kullanılan tekniktir. Bazı durumlarda dişin üzerinde kaldırılması gereken kemik bulunabilir. Çekilecek diş bölümlere ayrıldıktan sonra çıkarılması gerekebilir. Bu durumlarda da cerrahi çekim uygulanır. Normal çekimde olduğu gibi lokal anestezi ile işlem yapılabilir. Dişe ulaşabilmek için dişetinin açılması gerekir. Dişe ulaşabilmek için kemik kaldırılması işlemi Er:YAG ile yapılır. Bazı vakalarda gerekli olan dişin bölümlere ayrılması işlemi de Er:YAG laser ile yapılır. Üst gömük dişlerin alttakilere göre çekimleri genellikle daha kolay olmaktadır.
Yirmilik Diş Çekimi Yapılan Durumlar
- Sürme ağrısı yapıyor, önündeki dişi sıkıştırıyorsa ve diğer dişlerde çapraşıklık oluşturma riski yaratıyorsa
- Kısmen sürdüğü için diş etinde bakteri ve yiyeceklerin depolandığı bir yuva olduğunda bu kısım fırça ile temizlenemez ve zamanla ağrı, şişlik, apseye neden olur
- Çürüdüğü için yanındaki dişi de çürütme riskinin yüksek olduğu durumlar
- Gömük kalarak kist oluşturmuşsa
- Yirmilik diş çekimlerinin zorluğu dişin konumu,şekli çene kemiğine yapışık olup olmamasına göre değişir. Basit bir çekim olabileceği gibi karmaşık bir çekim de olabilir.
20 yaş dişi çekimi ve gömülü diş çekimi kişinin ağız, çene ve diş sağlığı için gerekli bir operasyon olsa da ciddiyeti anlaşılmadığı için çoğu hasta tarafından göz ardı edilir. 20 yaş dişlerinizi çektirmeye sizi ikna edecek yirmilik yaş dişi çekimi avantajları:
- Diş çürüklerinin oluşmasının önüne geçer.
- Dişlerin sağlıklı bir şekilde sıralanmasına yardımcı olur.
- Yer darlığı nedeniyle oluşan basınç ağrısını ortadan kaldırır.
- Kist oluşumunun önüne geçer.
- Ortodontik tedavileri destekler.
- Ağız kokusunu ortadan kaldırır, dişlerin daha rahat temizlenmesini sağlar.
Kişinin sosyal ve mesleki hayatının olması gerektiği gibi sürmesini sağlayan yirmilik diş ameliyatı sayesinde daha sağlıklı ve düzgün diş yapısına sahip olunur.